Wat is een gameverslaving?

Wanneer mensen denken aan een verslaving, dan roept dat meestal associaties op met drugs of drank. Mensen hebben ook wel eens van een gokverslaving gehoord. Een gameverslaving klinkt ze vaak wat vreemd in de oren. Toch is het een van de meest voorkomende verslavingen vandaag de dag, en kan het enorme negatieve consequenties hebben. Hier lees je wat een gameverslaving is, hoe je het kan herkennen en hoe je ervan af kan komen.

Wanneer kan excessief gamen aangeduid worden als een gameverslaving?

Er zijn heel veel mensen die gamen, en voor de meeste is dit alleen een leuk tijdverdrijf. Sommige besteden erg veel tijd achter hun game console, toch hoeven dit niet per se verslaafden te zijn. Waar ligt de scheidslijn eigenlijk? Het wordt problematisch wanneer je het gamen gebruikt om te vluchten voor je problemen. Hierdoor worden bepaalde problemen niet aangepakt, maar juist verergerd. Uiteindelijk kan dit een hele negatieve impact hebben op je leven.

Wanneer jij veel games speelt maar nog wel in staat bent om normaal te functioneren, dan is er nog geen sprake van een verslaving. Hier kan je pas van spreken wanneer mensen er niet meer mee kunnen stoppen, terwijl het gamen hun leven schade berokkent. Je kunt bijvoorbeeld denken aan mensen die hun gezin, hun werk of hun vrienden sterk verwaarlozen en toch niet kunnen stoppen met gamen. Volgens de WHO zijn er twee verschillende negatieve vormen van gamen. Risicovol gamen en een gamestoornis.

Wat is risicovol gamen (problematisch gamen)?

Risicovol gamen is niet een gameverslaving, maar je hebt wel een grote kans op negatieve effecten op de gezondheid. Omdat je zoveel tijd besteedt aan games, heb je geen tijd meer voor andere dingen waardoor je professionele en sociale leven beschadigd kan worden. Verder heb je kans op lichamelijke klachten. Je beweegt immers weinig, en zit voortdurend in onnatuurlijke houdingen. Verder kunnen er ook vervelende financiële gevolgen zijn, wanneer je veel van je geld uitgeeft aan deze games. Bij heel veel spelletjes, FIFA bijvoorbeeld, kan je in het spel voortdurend aankopen doen. Dit heeft een risicovol en verslavend element.

Wanneer kunnen we spreken van een gameverslaving?  

Men spreekt pas van een gameverslaving als er sprake is van destructief gedrag. Je moet echt ernstige problemen ervaren. Volgens de psychologische handboeken kan een gameverslaving pas als zodanig getypeerd worden wanneer je langer dan 12 maanden aan een van de volgende voorwaardes voldoet:

-          Je blijft gamen ondanks dat je extreem negatieve gevolgen ervaart van deze bezigheid. Je kunt denken aan het beschadigen van je mentale gezondheid, maar ook aan grote problemen op je werk of in je relatie.

-          Je hebt totaal geen controle meer over de hoeveelheid uren die je gamet.

-          Je wilt alleen nog maar gamen, je grijpt elke gelegenheid aan om dit te doen, ook al gaat dit ten koste van andere belangrijke bezigheden

In andere handboeken wordt de gameverslaving nog niet erkent. Dat wil niet per se zeggen dat men het bestaan ontkent, er is echt nog geen diagnose op papier gezet waarmee je kunt vaststellen of iemand een gameverslaving heeft. Hierover is een levendige discussie gaande.

Bestaat een gameverslaving nou wel of niet?

Er zijn wel degelijk veel mensen waarvan hun leven negatief beïnvloed wordt door het gamen. Zo’n 4 procent van de jongeren in Nederland valt binnen deze categorie. Per jaar melden zo’n 500 mensen zich bij de verslavingszorg met een gameverslaving. Deze mensen moeten absoluut geholpen worden. Echter, er zijn nog steeds problemen met het erkennen van gameverslavingen. Niet alleen door bepaalde ‘normale’ burgers, die denken dat het niet bestaat. Ook in de professionele verslavingszorg is er nog steeds geen eenduidige diagnose opgesteld.

Waarom is dit het geval? Het komt omdat het moeilijk is om het onderscheid te maken tussen een gameverslaving en een hele fanatieke hobbyist. Men wil ook niet mensen onterecht een bepaald negatief etiket opplakken. Hierdoor kunnen mensen gestigmatiseerd worden, waardoor de aanpak meer kwaad dan goed doet.

Hoe herken je een gameverslaving?

Het is dus zelfs voor professionals al lastig om een gameverslaving te herkennen, laat staan voor de leek! Toch zijn er genoeg aanwijzingen dat jij of iemand uit je omgeving last heeft hiervan. Het is belangrijk om deze symptomen te kennen en te herkennen, want het initiatief tot genezing komt uiteindelijk altijd uit jezelf.

Je kan last hebben van een gameverslaving wanneer je alle andere aspecten van je leven verwaarloosd. Tevens is er grote kans dat je een gameverslaving hebt, wanneer je niet kunt stoppen met spelen. Wanneer je constant langer achter de PC zit dan je gepland had, dan kan het ook zo zijn dat je een gamestoornis hebt. Verder kan het voorkomen dat je games speelt terwijl je hier eigenlijk helemaal geen plezier aan beleeft. Ook dan is het tijd om actie te ondernemen en te stoppen. Wanneer jij steeds vaker last krijgt van negatieve gevoelens, zoals eenzaamheid of angst, dan is het belangrijk om na te gaan of dit door het gamen komt. Is het antwoord ja, dan heb je ook last van een gamestoornis. Verwaarlozing van jezelf (uiterlijke verzorging, slaap of voedsel) kan ook optreden. Tenslotte is het ook geen goed teken wanneer je het gamen gebruikt om te ontsnappen aan de werkelijkheid.

Hoe behandel je een gameverslaving?

Omdat gamen een relatief nieuw fenomeen is, is er ook niet zo veel onderzoek gedaan naar gameverslavingen. Men weet er dus niet zo veel van af, en kent ook niet veel effectieve behandelingen. Vooral geen behandelmethodes die specifiek zijn afgestemd op mensen met een gameverslaving.

Vandaag de dag worden mensen met een gameverslaving meestal behandeld met technieken die ook op andere verslaafden worden toegepast. Het gaat hierbij om cognitieve gedragstherapie. Bij CGT wordt getracht om de verslaafden anders te laten denken, en om op die manier een verandering teweeg te brengen. Het doel is dat de patiënt meer zelfcontrole krijgt, en dat ze zelfinzicht krijgen. Er kan soms ook medicatie gebruikt worden zoals stemmingsstabilisatoren en SSRI’s.

Natuurlijk is voorkomen beter dan genezen. Er zijn daarom verschillende instanties die zowel ouders als jongeren willen waarschuwen voor de gevaren van een gameverslaving.